Veel ruiters zijn bekend met het begrip 'horizontale balans', waarbij het gewicht van de voorhand naar de achterhand wordt verplaatst en uiteindelijk verzameling ontstaat.
Maar ben je ooit eerder de term 'verticale balans' tegengekomen? en waarom is het zo belangrijk?
In deze blog bespreek ik verticale balans en waarom het een cruciaal onderdeel is van de training van je paard.
Anatomie van de verticale balans
Vaak wordt gedacht dat het verplaatsen van het gewicht naar de achterhand een taak is voor de achterbenen. De achterbenen zouden meer kunnen ondertreden en buigen om het gewicht van de voorhand af te nemen. In werkelijkheid wordt echter ongeveer 57 procent van de verticale opwaartse beweging door de voorbenen gegenereerd en 43 procent door de achterbenen. Dit betekent dus dat de voorbenen een actieve rol spelen bij het overhevelen van het gewicht naar de achterhand. De achterhand volgt hierin dus de voorhand.
Dit is te verklaren aan de hand van de bouw van de voorbenen. Wanneer we kijken naar de stand van de botten in de voor- en achterbenen, zien we dat de voorbenen vrij recht zijn en de achterbenen meerdere hoeken hebben (Z – vorm).
Deze verschillende bouw zien we ook terug bij andere dieren. Zo kan je de rechte voorbenen van het paard vergelijken met die van een olifant. Een olifant is een groot dier, waarbij de benen dienen als een soort steun. Het gevolg hiervan is dat de voorbenen wel goed verticale krachten kunnen weerstaan, maar niet erg buigzaam zijn. Dit is ook de reden waarom olifanten niet kunnen springen.
De achterbenen van het paard zou je daarentegen kunnen vergelijken met die van een kat. Door de hoeken in de achterbenen is het gemakkelijk om voorwaartse kracht te creëren die bijvoorbeeld nodig is voor springen.
Bij een paard is het dus zo dat de achterbenen de voorwaartse krachten genereren en de voorbenen dit opvangen door de voorhand omhoog te brengen. Op zijn beurt wordt weer het gewicht van de voorhand naar de achterhand verplaatst waardoor er 'horizontale balans' ontstaat. Dit is waarom het belangrijk is als trainer om de verticale kracht van de voorbenen te verbeteren. Een oneven belasting van de voorbenen, weerhoudt het lichaam er van om deze kracht te creëren, met alle gevolgen van dien.
Wat is verticale balans?
Verticale balans is de hoek die het paard met de grond maakt wanneer het van voren wordt bekeken. Een paard in verticale balans maakt een hoek van 90 graden met de grond, waarbij het gewicht gelijkmatig verdeeld is over beide voorbenen, met de borstkas precies in het midden tussen de schouderbladen.
Wanneer dit niet het geval is, heeft een paard te veel gewicht op één schouder en raakt verticaal uit balans. Hierdoor zakt de borstkas (en dus ook de schoft) naar één kant weg. Door dit wegzakken kan de wervelkolom niet gelijkmatig bewegen en kunnen de rugspieren niet goed coördineren. Om te voorkomen dat je paard omvalt zal je zien dat je paard het hoofd in de tegenovergestelde richting zal houden dan waar het gewicht op de schouder zit. De nek van het paard werkt namelijk als een soort balansstok (vergelijk het met de staart van een kat) en zorgt voor tegengewicht.
Wanneer verticale balans bereikt is, is de borstkas in het midden tussen de schouderbladen en is het paard eindelijk in staat de thoracic sling gelijkmatig aan te spannen, waardoor er een schoftlift ontstaat. Om dit te bereiken moet het paard eerst leren zijn thoracic sling eenzijdig aan te spannen en de borstkas te stabiliseren, terwijl het tegengestelde been in de lucht is. Wanneer dit goed gaat kan een tweezijdige aanspanning gevraagd worden die een schoftlift tot gevolg heeft.
Â
Het paard op deze foto heeft het gewicht te veel op de binnenschouder, waardoor de hoek ten opzichte van de grond kleiner wordt dan 90 graden. Dit paard is dus verticaal uit balans.
Natuurlijke scheefheid
De natuurlijke buiging van het paard heeft invloed op de manier waarop het paard zijn gewicht verdeelt over de voorbenen. Een paard wat van nature linksgebogen is, zal meer gewicht op de rechter schouder hebben en een rechtsgebogen paard juist meer op de linker schouder. Om dit te compenseren zal je zien dat het paard het hoofd in de andere richting beweegt dan de schouder waar het gewicht op is.
In vrijheid is zo'n verticale onbalans een functionele beweging. Wanneer een paard in vrijheid een bocht maakt zal je zien dat door het gewicht naar de binnenschouder te brengen en het hoofd omhoog en naar buiten te bewegen het paard snel kan draaien. Dat is heel handig als je snel weg moet rennen voor een roofdier!
De natuurlijke scheefheid en verticale balans zijn dus grotendeels met elkaar verweven. In de natuur kunnen deze in harmonie met elkaar bestaan, aangezien paarden in de vrije natuur veel rechtuit bewegen en weinig bochten zullen maken. Bovendien hoeven ze ook het gewicht van een ruiter niet mee te dragen.
Gevolgen van verticale onbalans
Je weet nu al beter wat verticale (on)balans is, maar wat zijn nu precies de gevolgen als jouw paard niet verticaal in balans is?
Allereerst zal het voor je paard nagenoeg niet mogelijk zijn om na te kunnen geven, zolang er verticale onbalans is. We hebben namelijk al besproken dat bij verticale onbalans het paard het hoofd de andere kant uit beweegt en de nek nodig heeft als balansstok. Een ontspannen voorwaartse-neerwaartse tendens in de aanleuning zit er dan niet in.
Laat je niet foppen door enkel te kijken naar of het paard in een aanleuning loopt. Er zijn genoeg handige ruiters die heel goed zijn in het compenseren voor de onbalans van het paard. Vraag zo'n zelfde ruiter eens om met een lange teugel door de baan te rijden en je krijgt een heel ander beeld, aangezien het paard ineens op eigen benen moet lopen.
Een paard wat verticale in onbalans is zal dus niet in een aanleuning willen lopen en bovendien een ongelijk teugelcontact aannemen. De schouder waar het paard het meest op leunt zal de stuggere en zwaardere teugel zijn. De andere teugel zal daarentegen bijna geen contact hebben.
Naast ongelijk teugelcontact zal dit zich uiten in moeite hebben met het maken van bijvoorbeeld een mooie volte. Zoals we al besproken hebben, wil je paard graag scheef door een bocht. Als we dan de natuurlijke scheefheid meenemen dan zal je paard op de volte naar binnen vallen als de voorkeursschouder aan de binnenkant van de volte zit en naar buiten vallen als de voorkeursschouder aan de buitenkant zit.
Herken je dit bij jouw paard? Dan is het tijd om naar de verticale balans van je paard te kijken.
Op de lange termijn zorgt de verticale onbalans voor een overbelasting van structuren en een ongelijke ontwikkeling van de thoracic sling. Op deze manier wordt het paard vatbaarder voor blessures, zoals peesblessures.
Het laatste gevolg van verticale onbalans is dat het paard door de verticale onbalans het voorbeen de grond later verlaat dan het achterbeen. Hierdoor blokkeert het voorbeen de bewegingen van de achterbenen en kan het paard niet goed ondertreden. Wanneer dit niet gaat, kan een paard ook nooit horizontaal in balans komen en met die reden ook nooit werkelijk verzamelen.
Of zoals Clayton (2014) zou zeggen "a fabulous hind leg is no good without an equally fabulous front limb".
Trainen van verticale balans
We hebben in deze blog in vogelvlucht besproken wat verticale (on)balans is en welke gevolgen dit heeft voor jouw paard. Ik hoop dat nu duidelijk is geworden hoe belangrijk het is om eerst aan de verticale balans te gaan werken, nog voordat je gaat denken aan een aanleuning.
Verticale balans en controle krijgen over de schouders van je paard vormen een belangrijke bouwsteen in mijn trainingen en dit deel ik graag met je op een van onze trainingsdagen, waarbij ik samen met Jessica van PaardenFeeling je ga helpen om samen met je paard in harmonie en balans te bewegen.