Heb jij er wel eens van gehoord? De SI gewrichten?
Grote kans dat je het al wel eens voorbij hebt horen komen in de stalgangen. SI pijn is namelijk een veelvoorkomende klacht onder paarden (en ruiters trouwens). Er gaat bij mij in ieder geval geen werkdag voorbij zonder dat ik een SI-klacht behandel.
Ondanks dat het zo'n veelvoorkomende klacht is, blijft SI-pijn vaak onopgemerkt. Dit heeft ermee te maken dat SI-pijn zich vaak subtieler uit dan bijvoorbeeld een kreupelheid.
Als je merkt dat je paard ergens beperkt lijkt te worden in zijn lijf tijdens het rijden, maar je kan je vinger er niet op leggen, dan is het zeker eens de moeite om de volgende checklist van Dr. Rob van Wessem er bij te pakken. Vanuit zijn jarenlange ervaring als dierenarts heeft hij onderzoek gedaan naar de welke symptomen kunnen wijzen op SI-klachten en voor de onderstaande symptomen heeft hij een significantie gevonden. Als je paard dus meerdere van deze symptomen vertoont is het tijd om verder uit te zoeken of jouw paard SI pijn heeft.
Anatomie van het sacro-iliacaal gewricht (SI)
Het SI wordt gevormd door het heiligbeen en het ilium (onderdeel van het bekken). Het SI bevindt zich diep in het lijf en is van buitenaf niet zichtbaar. Het is een ander gewricht dan de meeste gewrichten in het paardenlijf aangezien het enkel bij elkaar gehouden wordt door sterke ligamenten. Vaak bestaan gewrichten ook uit kraakbeen en gewrichtsvloeistof, maar dit is niet het geval bij het SI. Het SI is een directe bot-op-botverbinding die vanwege de ruwere gewrichtsoppervlakken 'in elkaar kan blijven haken'. Het SI vormt de enige botverbinding tussen het achterbeen en de wervelkolom. Dit betekent dat alle krachten vanuit het achterbeen via deze kleine gewrichten naar de rest van het lijf overgebracht moeten worden. Dit is een van de redenen waarom het SI zo'n belangrijke rol speelt.
In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is er nagenoeg geen beweging mogelijk in het SI-gewricht. Onderzoek laat zien dat hoogstens een paar millimeter beweging mogelijk is in deze gewrichten. Wanneer je kijkt naar de functie van dit gewricht is dit eigenlijk niet zo gek. Het SI moet grote krachten weerstaan en deze door kunnen geven vanuit het achterbeen richting de wervelkolom. Als je hier een heel mobiel gewricht zou plaatsen, gaat deze energie verloren en kost het juist heel veel kracht om zo'n gewricht te stabiliseren.
SI-pijn checklist
Hieronder volgt een lijst met symptomen die vaak voorkomen bij SI-pijn. Wanneer 3 of meer van de onderstaande symptomen aanwezig zijn, is de kans groot dat jouw paard last heeft van SI-pijn. Afzonderlijk van elkaar kunnen deze symptomen ook op andere problemen wijzen, dus zorg ervoor dat je deze checklist altijd in zijn geheel afneemt.
Smal gangspoor achter Wanneer je dit ziet bij je paard dan lijkt het alsof hij of zij met de achterbenen over een koord loopt. De achterbenen worden opgetild en naar binnen toe neergezet. Bekijk dit zowel in de stap als de draf, want wanneer je alleen in de stap kijkt kan dit symptoom onopgemerkt blijven. Er wordt gedacht dat paarden dit doen om het bekken te kunnen stabiliseren bij SI-pijn.
Galopperen als een konijn Misschien ken je dit wel. Paarden die aangalopperen en al 'hoppend' met twee achterbenen tegelijk de galop maken. Er is geen duidelijk verschil in het plaatsen van de achterbenen en beide achterbenen worden tegelijk neergezet. Wanneer je dit ziet bij je paard, kan je denken in de richting van SI-pijn. Er wordt gedacht dat paarden dit doen om de rotatiekrachten rondom het bekken te voorkomen.
Laterale stap Een laterale stap betekent dat het paard in stap zowel het voorbeen als achterbeen aan de zelfde kant tegelijk optilt. Van nature hoort stap een 4 takt te zijn en dit is bij deze paarden verstoord. De laterale stap is vaak het meest duidelijke zichtbaar bij het uitvoeren van richtingsveranderingen. Laat je paard in een rechte lijn stappen en stuur hem of haar voorzichtig naar links en rechts. Is de laterale stap in een rechte lijn al zichtbaar? Dan kan dit ook een teken zijn van ataxie.
Scheve staarthouding Een scheve staarthouding kan natuurlijk veel verschillende oorzaken hebben, maar binnen deze checklist heeft het ook zijn plaats. Een scheve staarthouding kan je tegenkomen in zowel een rechte lijn in stap als tijdens het uitvoeren van richtingsveranderingen naar links en rechts, waarbij de staart vaak in één positie blijft. Normaal hoort de staart bij richtingsverandering mee te bewegen naar links en rechts, maar in het geval van SI pijn is dit vaak niet. Wanneer je dit symptoom bij je paard ziet, kan dit wijzen op problemen met de ligamenten rond het SI of problemen met de zenuwen.
Achterhand naar binnen of buiten op de volte Normaalgesproken beweegt een paard op twee sporen op de volte. De voorhand bevindt zich dus voor de achterhand. Wanneer je paard op drie sporen loopt op de volte, dus zowel met de achterhand naar binnen als naar buiten, kan dit wijzen op SI problemen. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een (lichte) asymmetrie in de stand van het bekken. Bij dit punt wil ik wel een kleine kanttekening plaatsen, want het naar binnen of buiten plaatsen van de achterhand kan ook te maken hebben met een gebrek aan verticale balans. Wanneer je je paard aan de longe wil beoordelen is het dus belangrijk dat je de beweging kan beoordelen in 'vrijheid' en in verticale balans.
Verminderde beweeglijkheid lage rug Als laatste kan een verminderde beweeglijkheid van de lumbosacrale overgang (de lage rug) wijzen op SI pijn. Paarden houden dit gebied vaak stijf om beweging in deze overgang tegen te gaan. Dit uit zich in een verminderde beweging van het bekken richting ventraal (beneden), dorsaal (boven) en lateraal (zijwaarts).
Wil je nu graag meer weten over deze checklist? In deze YouTube video legt Dr. Rob van Wessem meer uit over deze checklist.
Heb je nu naar aanleiding van deze checklist het vermoeden dat jouw paard SI pijn heeft? Zorg er dan voor dan voor dat je professionele hulp inschakelt van een dierenarts of therapeut om je paard te helpen van deze klachten af te komen. Met de 'Happy horse' analyse help ik je graag verder met het analyseren van je paard zijn of haar bewegingen en het opstellen van een trainingsplan.